18F-FDG MADDƏSİ

FDG və PET/CT examinationnin elmi əsası

İnsan orqanizmində hüceyrələrin əsas enerji mənbəyi qlükozadır. 1924-cü ildə Nobel mükafatı laureatı Otto Warburg müşahidə etmişdi ki, şiş hüceyrəsi normal hüceyrədən 200 dəfə artıq qlükoza sərf edir. Buna səbəb şiş hüceyrələrinin nəzarətsiz şəkildə sürətlə böyüyüb çoxalmasıdır. Bundan sonra alimlər belə bir nəticəyə gəldilər ki, orqanizmdə qlükozanın daha çox sərf olunduğu yerin təsbit edilməsi şişin tapılmasını asanlaşdıracaqdır. Bunun üçün qlükozaya oxşar elə bir xüsusi maddə lazımdır ki, şiş hüceyrəsinə daxil olsun və orada toplanaraq ətrafa şüa şəklində siqnal verməklə yerini bildirsin. Bu cür xüsusiyyətlərə malik olan bir çox maddələr sınanılmış və nəhayət, 1976-cı ildə ən optimal vasitə olaraq 18-flüorodeoksiqlükoza (FDG) seçilmişdir.


FDG-nin yarımparçalanma dövrü 120 dəqiqədir və bu müddət ərzində kiçik dozada radiasiya yaymaq qabiliyyətinə malikdir. Radiasiyanın bu dozası və müddəti maddənin xəstəyə yeridilib müayinənin aparılması üçün yetərlidir. Maddənin şüa yayması bir neçə saat ərzində azalaraq tamamilə yox olur.


PET cihazı isə xəstəni müayinə edərək bədənin hər bir nöqtəsindəki radioaktiv maddə miqdarını ölçür və doza paylanmasını ortaya çıxarır. Radioaktiv maddənin çox olduğu yerdə qlükozanın da çox toplanmasına əsasən həmin yerdə şişin olma ehtimalı söylənilə bilər.

68Ga-PSMA MÜAYİNƏSİNİN ELMİ ƏSASI

PSMA prostat xərçəngi toxumasında ekspressiya olunan tip II transmembran proteini olub, ​eyni zamanda ​Glutamat karboksipeptidaza II geni tərəfindən kodlaşdırılan bir fermentdir. PSMA əsasən prostat toxumasında daha çox ekspressiya olunur və digər toxumalarla müqayisədə prostat toxumasında ekspressiya səviyyəsi 100 dəfə yüksəkdir. PSMA-nın 68Ga radionuklidi ilə birləşdirilməsi nəticəsində pozitron yayıcı xüsusiyyətlərə sahib radiofarmasevtik dərman vasitəsi olan 68Ga-PSMA sintez edilir. 68Ga-PSMA prostat xərçənginin residivlərinin, beyin metastazlarının və eləcə də milimetrik limfa düyünlərinə olan metastazların diaqnostikasında PET-KT müayinəsi üçün yeni radiofarmasevtik dərman vasitəsi olaraq kilinik praktikada uğurla istifadə edilir.